1. Jakość powietrza wewnętrznego (IAQ – indoor air quality)
W dzisiejszych czasach spędzamy nawet do 90% czasu w pomieszczeniach zamkniętych, w których oddychamy powietrzem o składzie różniącym się od powietrza atmosferycznego. To, jak bardzo powietrze to różnić się będzie od tego na zewnątrz zależeć będzie od intensywności wymian powietrza oraz ilości i rodzaju źródeł zanieczyszczeń wewnątrz.
Jakość powietrza dostarczanego coraz częściej regulować będą systemy wentylacji mechanicznej i klimatyzacji, gdzie powietrze może być poddawane procesom, takim jak: osuszanie, nawilżanie, ogrzewanie, chłodzenie, mieszanie, czy filtracja.
Dlaczego nie wentylacja grawitacyjna?
W porównaniu do wentylacji grawitacyjnej, czy wentylacji wyciągowej bez jednostek nawiewnych uzdatniających powietrze, systemy nawiewno-wywiewne pozwalają na regulację ilości powietrza, wpływając na poprawę energooszczędności budynku i zwiększenie komfortu wewnętrznego dla użytkowników.
Przykładowo: intensywność wymiany powietrza może być sterowana automatycznie zależnie od wskazań czujnika stężenia dwutlenku węgla – regulując ilość powietrza zależnie od ilości przebywających w pomieszczeniu osób. Rozwiązanie to powszechnie stosowane jest w pomieszczeniach, w których liczba osób ulega znacznym wahaniom – np. w salach konferencyjnych.
Badania wyraźnie pokazują, że jakość powietrza (IAQ) wywiewa wpływ na samopoczucie i zdrowie mieszkańców.
W badaniu z 2003 roku wydajność pracy była o ponad 6% wyższa gdy w pomieszczeniu jakość powietrza (IAQ) była zachowana na satysfakcjonującym poziomie.
Przy średnim stężeniu CO2 w powietrzu zewnętrznym na poziomie 400ppm, poziom 1400ppm CO2 w pomieszczeniu wpływa na spadek zdolności podejmowania decyzji i myślenia strategicznego.
Jakość powietrza wpływa również na trwałość elementów wykończenia. Zarówno parametry jakości powietrza (wilgotność, temperatura), jak i jakość powietrza mogą wpływać niszcząco na elementy wykończenia.
2. Komfort termiczny
Komfort cieplny człowieka to stan satysfakcji z warunków cieplnych środowiska w pomieszczeniu, w którym przebywa osoba.
Stan ten jest wynikiem równowagi pomiędzy ilością ciepła wytwarzaną przez organizm w wyniku metabolizmu, a stratami ciepła do otaczającego środowiska.
Wyróżniamy szereg czynników wpływających na poczucie komfortu cieplnego:
- temperatura powietrza
- prędkość powietrza
- wilgotność względna powietrza
- temperatura otaczających przegród (promieniowania)
- asymetria rozkładu temperatury w pomieszczeniu
- ubiór – izolacyjność cieplna odzieży
- aktywność fizyczna
Nie sposób żadnego z czynników powyżej wyizolować, gdyż występuje między nimi szereg zależności, np. gdy jest nam zimno, podwyższając temperaturę w pomieszczeniu wpływamy na obniżenie wilgotności względnej, co zimą będzie z reguły niekorzystne.
Ze względu na różnicę w aktywności fizycznej, dolna granica temperatury komfortu będzie znacznie niższa w sali gimnastycznej niż w pokoju dziennym, służącym do relaksu.
Temat jest na tyle rozległy, że rozwinę go w osobnym poście oraz przedstawię kilka dodatkowych zależności.
3. Oświetlenie
Prawidłowe usytuowanie budynku, a dokładniej konkretnych jego części będzie kluczowe pod względem oświetlenia jego wnętrza. Strefę dzienną najlepiej umiejscowić od strony południowej – znacznie lepiej oświetlonej niż strona północna. Właśnie od strony północnej optymalnie usytuować pomieszczenia, w których oświetlenie nie jest kluczowe – tj. garaż, wejście do budynku, czy spiżarnię. Dzięki temu uchronimy też te pomieszczenia od zbędnego nagrzewania.
Z punktu widzenia rytmu dobowego sypialnię lokalizujemy od wschodu, by naturalnie pozwolić promieniom słonecznym budzić nasze ciało.
W kontekście oświetlenia sztucznego, warto mieć na uwadze wpływ światła niebieskiego na rytm dobowy człowieka. Ekspozycja na światło niebieskie może zaburzać naturalny rytm dobowy przez hamowanie produkcji melatoniny – przez co niekorzystnie wpływać na sen.
Idealnym rozwiązaniem będzie wybór oświetlenia pozwalającego na zmianę temperatury barwowej (ciepłoty) oświetlenia – zgodnie z rytmem dobowym człowieka. System taki umożliwia przechodzenie od barwy zimnej w godzinach porannych, poprzez neutralną w ciągu dnia, aż do barwy ciepłej w godzinach wieczornych. Dopasowuje on barwę światła do pory dnia.
Jakość i rodzaj światła ma wpływ na nasze samopoczucie, a także na produktywność i koncentrację. Właściwe natężenie światła w ciągu dnia oraz jego barwa symulująca światło dzienne, wpływać może korzystnie na nasz zegar biologiczny. Z kolei niewłaściwe (ze słabe lub za mocne) natężenie światła prowadzi do zmęczenia wzroku, obniżenia nastroju, zmęczenia czy problemów z koncentracją.
4. Akustyka (dźwięki i wibracje)
Hałas to według definicji normatywnej każdy niepożądany, nieprzyjemny, dokuczliwy dźwięk. Jest czynnikiem wpływającym negatywnie na zdrowie, samopoczucie oraz wydajność pracy człowieka. Odczuwanie hałasu jest subiektywne i zależy m.in. od miejsca, odporności psychicznej, czy nastroju.
Ze względu na miejsce powstawania hałasu można podzielić je na 2 kategorie:
1) hałasy zewnętrzne, wytwarzane na zewnątrz budynku
2) hałasy wewnętrzne.
Do pierwszej grupy należeć będą hałasy transportowo-komunikacyjne: lotnicze, kolejowe, drogowe, wodne, przemysłowe i budowlane od maszyn oraz osiedlowe/uliczne.
W drugiej grupie kluczowe będą hałasy wytwarzane przez maszyny, urządzenia i instalacje wewnątrz budynków oraz wytwarzane przez ludzi.
Z pewnością można stwierdzić, że długotrwała ekspozycja na hałas może być przyczyną chorób sercowo-naczyniowych, chorób układu trawiennego, czy też w skrajnych przypadkach może uszkadzać narządy wewnętrzne. Przyczynia się też do pogorszenia stanu psychicznego człowieka, mogąc przyczyniać się do chorób układu nerwowego. Ekspozycja na hałas obniża zdolności kognitywne – zaburzając orientację w przestrzeni, możliwości pamięciowe oraz zmniejszając szybkość reakcji.